Onderzoek: instanties moeten proactiever herhaalde dakloosheid voorkomen

Hulpverleners, gemeenten en welzijnsorganisaties zouden proactiever moeten werken ter voorkoming van herhaalde dakloosheid, stellen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Dat stellen de onderzoekers na het volgen van de trajecten van 69 ex-dakloze mensen uit de regio Utrecht met een achtergrond in de maatschappelijke opvang of beschermd wonen.

Tekst: Jessy de Cooker. Beeld: Pexels/Ave Calvar Martines

De resultaten komen uit een uitgebreide serie jaarlijkse interviews met de ex-dakloze mensen uit de regio Utrecht. Op deze manier volgen UvA-onderzoekers vijf jaar lang (van 2019 tot 2024) de trajecten van bijna 70 personen met een achtergrond in de maatschappelijke opvang of beschermd wonen. Driekwart van de geïnterviewde mensen krijgt twee jaar na de eerste gesprekken nog ondersteuning vanuit budgetbeheer, zit in bewindvoering, heeft een financieel maatje of steun van het buurtteam. “Voor velen van hen is de complexiteit van de regelingen te groot om zelf (digitaal) hun weg te kunnen vinden,” stellen de onderzoekers.

Hierbij spelen hulpverleners, gemeenten en welzijnsorganisaties een belangrijke rol. Al concluderen de onderzoekers dat deze instanties proactiever moeten worden hierin. Organisaties in de wijk gaan bijvoorbeeld veelal uit van een bewoner die aanbod in een buurthuis zelf opzoekt of met vragen naar instanties of deze wijkinitiatieven komt.

De tekst gaat verder onder de video.

Drempel

Het onderzoek laat namelijk zien dat het goed landen in de wijk, je echt thuis voelen, niet altijd makkelijk is voor de geïnterviewde (ex-)dakloze mensen. “Stigma is een belangrijke beperking om goed contact te maken met buren. Als er meer aandacht voor het samenleven is georganiseerd, zoals in gemengd wonen projecten, vinden mensen meer steun bij hun buren. Er zijn betrekkelijk weinig mensen die actief meedoen in de wijk bij bijvoorbeeld buurthuizen. Als dat wel zo is, waarderen mensen het dat zij ook iets te brengen hebben.” Een ‘uitgestoken hand en expliciete uitnodiging’ verlaagt de drempel naar deelname in het wijkleven voor de geïnterviewden aanzienlijk, stellen de onderzoekers. “Train en coach professionals om juist deze bewoners actief te betrekken bij bestaand aanbod.”

Actieve hulp bij financiën

Ook benadrukken de onderzoekers het belang van financiële continuïteit. Deelnemers aan het onderzoek zijn na uitstroom nog steeds financieel kwetsbaar zijn door een beperkt  inkomen, een gebrek aan financieel overzicht of soms nog openstaande schulden. Het  verplichte karakter van budgetbeheer vervalt vaak bij uitstroom naar een eigen woning.  Vanaf dat moment is budgetbeheer of ondersteuning bij schulden vrijwillig, er is dan geen verplichting om dit door te zetten. Toch kiest een groot gedeelte van de gevolgde mensen vrijwillige voor het behoud van budgetbeheer of bewindvoering na uitstroom om financiële  problemen te  voorkomen. De onderzoekers bevelen een ‘warme overdracht naar buurtteam/budgetcoach zodat zij vinger aan de pols houden’ aan.

Het onderzoek van de Universiteit van Amsterdam is in opdracht van de gemeente Utrecht, het Leger des Heils, de Tussenvoorziening, Lister, Kwintes en Buurtteams Utrecht. Meer informatie over het onderzoek is te lezen op de website van de Universiteit van Amsterdam.

Het Beelddepot, onderdeel van het Bouwdepot, doet op dit moment onderzoek naar stigma’s rond dakloosheid in journalistieke media in Nederland. We onderzoeken de dominante begrippen in deze media, en de verandering die te zien is sinds de jaren negentig. En dat is nodig: in een grote Canadese studie bleek dat negatieve beeldvorming in de media een grote impact heeft. Het houdt negatieve associaties in stand. Zo kan het lijken alsof mensen zonder (t)huis bijna altijd een alcohol- of drugsprobleem hebben.